میان عربستان سعودی و مراجع نجف روابطی خوب و مبتنی بر احترام متقابل وجود دارد؛ به‌ویژه با آیت‌الله علی سیستانی که از دیدگاه ناظران، محبوب‌ترین و پرطرفدارترین مرجع مذهبی در میان مسلمانان شیعه در جهان به شمار می‌رود. این روابط هرچند تاکنون محدود مانده و به سطح مشارکت عملی و هماهنگی در مسائل بزرگ و مهم ارتقا نیافته، در مناسبات دینی به‌ویژه در مراسم حج، همواره بارز بوده است.
در موسم حج گذشته که دولت عربستان سعودی با اتخاذ ترتیب‌های ویژه، از نظر مدیریت برنامه حج و پذیرایی بهینه از حاجیان، کاملا موفق عمل کرد، به بعثه حج آیت‌الله سیستانی و بعثه‌های حجی که سایر مراجع دینی مصون از سیاست‌زدگی از ایران و عراق فرستاده بودند، توجه و عنایت ویژه‌ای مبذول داشت.
دولت عربستان سعودی در موسم حج گذشته، برای اعتمادسازی و ایجاد دوستی و احترام متقابل، یک شخصیت سعودی مورداعتماد خود را که در میان مراجع دینی نیز دارای اعتماد و اعتبار است، موظف کرد به عنوان پل ارتباطی میان دو طرف فعالیت کند و برای حل مشکلات حاجیان فرستاده‌شده از سوی مراجع اقدام کند. این شخصیت که خود را از تبلیغات و رسانه‌ها دور نگه می‌داشت، شب و روز در خدمت حاجیان بود و در حل مشکلات اداری، لجستیکی، مسکن و تردد آن‌ها خدمات قابل‌توجهی ارائه داد.
دولت عربستان سعودی عادت دارد که در مسائل پیچیده و دشوار، آرام، شمرده و دور از غوغای رسانه‌ای عمل کند؛ چرا که بخشی از افکار عمومی تنها ظواهر را می‌بینند و از درک ابعاد سیاست‌های راهبردی خارجی ریاض ناتوان‌اند. دیپلماسی عربستان سعودی به یک شیوه خاص و مشخص محدود نمی‌شود، بلکه با شیوه‌ها و رهیافت‌های گوناگون و هماهنگ با متغیرها برای ایجاد روابط عمیق و پایدار عمل می‌کند. از این جهت، گشودن دروازه‌های ارتباط با مراجع نجف از سوی ریاض را می‌توان «دیپلماسی روحی» نامید.
هدف از این نوع دیپلماسی ایجاد احترام متقابل با رهبران روحی در ادیان و مذاهب مختلف، دستیابی به کثرت‌گرایی، آزادی دینی، تفاهم و آشتی در میان پیروان ادیان و مذاهب گوناگون است. هدف دیگر این نوع دیپلماسی، مقابله با گفتمان‌های مبتنی بر نفرت، تعصب و فرقه‌گرایی و جلوگیری از آثار ویرانگر شبه‌نظامیان مسلح و سازمان‌های تروریستی است که در تحت نام دین و مقدسات، به خشونت و تبهکاری اقدام می‌کنند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
تعامل احترام‌آمیز دولت عربستان سعودی تنها به بعثه آیت‌الله سیستانی محدود نمی‌شود، بلکه این برخورد همیشگی عربستان است که همواره در مهمانداری و خدمت به حاجیان و زائران خانه خدا و مسجد نبوی آن را رعایت کرده است. چندی پیش، آیت‌الله اسحاق فیاض، یکی از مراجع دینی بلندپایه حوزه علمیه نجف، به عربستان سعودی آمده بود. استاد عبدالعزیز الشمری، سفیر عربستان سعودی در عراق، به دیدارش شتافت و در مدینه منوره از او به گرمی پذیرایی کرد. پیش از فیاض، سید عمار حکیم، رهبر «جریان حکمت ملی» در عراق، مهمان شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، بود. همچنان در سال گذشته دولت عربستان سعودی «همایش مراجع دینی عراق» را در مکه مکرمه و در زیر چتر «رابطه جهان اسلام» برگزار کرد و از آن‌ها پذیرایی گرمی به عمل آورد.
تعامل دوستانه و احترام‌آمیز عربستان سعودی به رهبران دینی عراق خلاصه نمی‌شود؛ بلکه همه مراجع دینی را که به برادری، تفاهم، صلح، امنیت و میانه‌روی باور دارند و استفاده سیاسی از دین را نمی‌پذیرند، نیز در بر می‌گیرد. چون هدف عربستان سعودی تامین ثبات، امنیت و میانه‌روی است. برای مثال عربستان سعودی با علامه شیخ عبدالله بن بیه، رئیس انجمن ابوظبی برای صلح که به عنوان یک دانشمند برجسته دینی در میان مسلمانان از محبوبیت گسترده‌ای برخوردار است، بهترین رابطه دوستانه و احترام‌آمیز را برقرار کرده است.
اگر کسی گام‌های بزرگی را که شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، در روند اصلاحات، به‌ویژه در بخش اصلاح گفتمان دینی و مبارزه با افراطگرایی، برداشته است، دنبال کند، این حقیقت را به‌خوبی درک می‌کند که آنچه ریاض انجام می‌دهد، تاکتیکی و مقطعی نیست؛ بلکه بر چشم‌انداز و راهبردی بلندمدت استوار است که هدف از آن ساختن آینده‌ای خالی از افراطگرایی، نفرت و کشمکش‌های مذهبی و دینی است.
در چارچوب همین چشم‌انداز، شيخ دكتر محمد بن عبدالكريم العيسى، دبير كل رابطه عالم اسلامى، روابط و تعامل سازنده‌ای را با رهبران ادیان مختلف مسیحی، یهودی و بودایی در سراسر جهان برقرار کرده است. او در دیدارهای متعدد و پیاپی خود با رهبران ادیان مختلف جهان، تلاش می‌کند پیام اسلام در رابطه با صلح، تعامل دوستانه، پرهیز از خشونت، نفرت دینی و فرقه‌گرایی را به آن‌ها برساند و اسلام را به عنوان دین رحمت و صلح به جهانیان معرفی کند.
در این راستا عربستان سعودی سال‌ها پیش هم «کانون جهانی ملک عبدالله برای گفت‌و‌گو میان پیروان ادیان و فرهنگ‌ها» را تاسیس کرد که رسالت آن آموزش ارزش‌های کثرت‌گرایی فرهنگی به رهبران جوان است. مقر این کانون اخیرا از ریاض به کشور پرتغال منتقل شد.
این‌ها نمونه‌های اندکی از رهیافت‌های «دیپلماسی فرهنگی» و «دیپلماسی روحی» عربستان سعودی در راستای دستیابی به صلح و ثبات‌اند. آنچه در بالا آوردیم، دلایل روشنی است بر اینکه عربستان سعودی با مسلمانان شیعه هیچ مشکلی ندارد و به مراجع دینی در نجف به دیده احترام می‌نگرد و اینکه بعضی‌ها می‌گویند، عربستان ضدمذهب اهل بیت است، دروغی بیش نیست. در واقع عربستان سعودی ضد «اسلام سیاسی» است؛ چه سنی باشد و چه شیعه. از همین رو، ریاض همیشه هم مخالفت خود را با گفتمان «اخوان‌المسلمین» ابراز کرده و هم با گفتمان «حزب‌الله» و هیچ تفاوتی میان آن‌ها قائل نشده است.
در فرجام می‌خواهیم تاکید کنیم که تقویت روابط سازنده میان عربستان سعودی و مراجع نجف می‌تواند در مبارزه علیه گفتمان‌های فرقه‌ای و افراط‌گرایانه تاثیرگذار باشد و راه را برای نزدیک شدن دیدگاه‌های دو طرف، حفظ صلح و ثبات و کاستن از تنش و خشونت که امنیت و ثبات را در منطقه خلیج فارس و در خاورمیانه به خطر انداخته است، هموار کند.
